Халық даналығы былай дейді: «Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте». Біздің Президентіміз Қ. Ж. Тоқаевтың арқасында еліміздің әрбір азаматы өз тілінде сөйлей алады, өз халқының дәстүрлерін сақтай алады. Сондықтан барлық халықтар бейбітшілік пен келісімде өмір сүретін елде адамдардың мемлекеттік тілді үйренуге деген ұмтылысы зор. Қазір қазақ тілін ерте жастан үйренуге көп көңіл бөлінуде. Қазақ тілін енгізу басқа халықтардың құқықтарына нұқсан келтірмей, біртіндеп жүргізілуде. Шынында да, біздің республикамыздың Конституциясына сәйкес еліміздің әрбір азаматы өз тілінде сөйлесе алады. Мұның бәрі біздің Президентіміздің тікелей бақылауында, ол Қазақстанның барлық халықтарының татулығы мен келісімі арқылы туған еліміздің өркендеуіне зор мән береді. Ойын-балалық шақтың табиғи әрекеті. Мектепке дейінгі білім берудің міндеті — философ және мұғалім С.И. Гессеннің пікірінше — бұл сөздің қарапайым мағынасында емес, ойынды ұйымдастыруда. Ойында импровизация, тосынсый, парадоксализм болуы керек. Ойын автоматизм мен реттеуге қарсы бағытталған. Бұл өзін-өзі бағалайтын әрекет. Ойындағы балалар (әсіресе рөлдік) нәтижеге бағытталмайды, олар ойнайтыны жеткілікті. Олар үшін ойын процесінің өзі маңызды. Сондықтан қазақ тілінде топтарда сюжеттік-рөлдік ойындар, дидактикалық, жылжымалы және ұлттық ойындар өткізіледі.
Тілді үйрену оңай шаруа емес, алайда бірнеше тілді білетін адам бір тілді білетін адамға қарағанда рухани бай болады. Бұл мәселені шешу, білім беру мазмұнының мәдени және тарихи материалдармен қанықтылығында, білім беру процесіне жүйелі көзқарасты ұйымдастыруда, баланың өзін-өзі дамытуға және жеке басын жүзеге асыруға бағытталған іс-шаралар. Жаңа формалар мен ойын технологияларын қолдану маңызды аспект болып табылады. Мектепке дейінгі мекемеде қазақ тілін үйренудің негізгі міндеттері: ойынның көмегімен ауызекі сөйлеуді түсінуге, қарапайым сөйлеу құралдарын қолдана отырып, басқалармен байланыс орнатуға үйрету; өз ойлары мен әсерлерін білдіру; сөздікті жандандыру; қазақ тілінің ерекше дыбыстарының айтылуын қалыптастыру.
Мектеп жасына дейінгі балаларды қазақ тілін оқытуда ойынның рөлі зор. Негізінде, ойын ойнау және ойындар арқылы қоршаған әлемді білу-бұл жастағы бала үшін табиғи жағдай. Бұл жаста балаларда визуалды-бейнелі ойлау басым болады. Сондықтан айту ғана емес, көрсету де өте маңызды. Ол үшін әр түрлі көрнекі материалдар қажет (суреттер, ойыншықтар, текшелер, лото, кітаптар). Ойын оқуға деген тұрақты қызығушылықты қалыптастыруға және шиеленісті жеңілдетуге ықпал етеді, студенттердің қызметін белсендіреді және оқу процесіне әлсіз және ұялшақ балаларды тартуға мүмкіндік береді. Қазақ тілін үйрену ойындары балалардың танымдық қызығушылықтарын дамытады, сөздерді есте сақтауға көмектеседі, ұйымдастырылған іс-әрекетінде алған білімдерін бекітеді. Ойын барысында ересек адамның баламен және балалардың өзара жеке - бағдарланған өзара әрекеті, оларды жұпта, топта оқыту жүзеге асырылады. Балалар ойнап жүргенде оқудың жүріп жатқанын байқамайды. Мысалы: бірінші сабақта балалар пәнді қазақ тілінде атауды үйренеді. Бұл кезеңде келесі ойын технологиялары тиімді; «Дұрыс –дұрыс емес», «Көрсет ата» және басқалар. Келесі кезеңде балалар затты сипаттайды, түсін атайды, санайды. Мен балалармен диалог немесе ойын түрінде өткен материалды қайталауды ұмытпаймын.
Өткен материалды қайталау үшін келесі ойындар өте тиімді: «Ханталапай», «Қыз қуу», «Кім көп?» және т.б. Мысалы: «Ханталапай?» Мақсаты: ұлттық ойындар арқылы мектеп жасына дейінгі балалардың логикалық ойлауын дамытуға, қазақ халқының мәдениетімен, салт-дәстүрлерімен танысуға ықпал ету. Міндеттері: балалардағы танымдық белсенділік дағдыларын арттыру, топта жұмыс істеу дағдыларын дамыту; мақсатқа жетуде белгіленген ережелерді сақтау дағдыларын қалыптастыру; Отанға, елге, туған жерге деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу: ойын ережелері: мұғалім балаларды жартылай шеңберге отырғызады, барлық асықтарды бір уыс жинайды, содан кейін оларды ойыншылардың алдына тастайды. Балалар «Ханталапай» деп айтып асықтарды тез жинайды. Жиналған асықтар саналады. Кімде хан асығы болса, сол ойынды бастайды, егер ол мақсатқа жетсе, жеңеді, ал егер жіберіп алса, сұрақтарға жауап береді. Ол үшін балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес зияткерлік сұрақтар алдын ала дайындалады.
«Көрсет және ата» ойыны жеке жұмысты көрсетеді. Әр бала тақырыптар бойынша иллюстрациялар көрсетіп, оларды қазақ тілінде атайды. Бұл ойынды барлық тақырыптар бойынша өткізуге болады. Баланың қабілетіне байланысты баланың тапсырмасы күрделене түсуі немесе жеңілдетілуі мүмкін. Мысалы: әлсіз балаға мен сөздерді атаймын , ол көрсетеді, ал күшті бала өзі көрсетіп, атайды. Әлде әлсізі жай ғана көрсетеді, ал мықты бала сипаттайды, түсін қазақ тілінде атайды.
Қорытындылай келе, балалар ойнап, өз білімдері мен дағдыларын іс жүзінде қолдануға, оларды әртүрлі жағдайларда қолдануға үйренеді деп айтқым келеді. Ойында мемлекеттік тілді үйренуге деген қызығушылық тәрбиеленеді, ойын-мектеп жасына дейінгі балаларды эстетикалық тәрбиелеудің маңызды құралы, өйткені бұл іс-әрекетте шығармашылық қиял, дизайн қабілеті көрінеді және дамиды, ритм мен қозғалыс сұлулығы дамиды. Ойындарда ұйымдастырылған іс-әрекетінен алған білімдері мен дағдылары, театрландырылған қойылымдар мен барлық түрдегі ойындар қазақ тілін үйренуге барынша қолайлы, сабақтастығы көрініс табады және дамиды.
Дайындаған қазақ тілі мұғалімі Сагитова А.Қ.
Қаралым саны: 18